Karya Fiqh Mazhab Syafi’i Abad ke 10 Hijrah (900 – 999H)
01. Abdullah bin Ahmad bin Ali bin Ahmad Ba Makhramah al-Himyari al-Saibani al-‘Adani[1] (833-903H)
a) al-Fatawa
02. Syaikh Muhammad bin Ahmad bin Abdullah Bafadhal al-Hadhrami al-Tarimi al-‘Adani (840-903H)
a) al-‘Uddah wa al-Silah fi Ahkam al-Nikah[2] (العدة والسلاح في أحكام النكاح)
03. Abu al-Ma’ali Kamaluddin Muhammad bin Muhammad bin Abu Bakr al-Mury al-Maqdisi (Ibn Abi Syarif ) (822-906H)
a) al-Is-‘ad Syarh al-Irsyad[3]
04. Jalaluddin Abdul Rahman bin Abu Bakr al-Sayuthi (911H)
a) Durrat al-Taj Fi I’rab Musykil al-Minhaj
b) al-Hawiy li al-Fatawa
c) al-Kafi fi Zawa-id al-Muhazzab ‘ala al-Wafiy
d) Hasyiah ‘ala al-Rawdhah
e) al-Ghunyah (Muhktashar al-Rawdhah)
f) al-Wafiy (Mukhtashar al-Tanbih)
g) al-Lawami’ wa al-Bawariq fi al-Jawami’ wa al-Fawariq
h) al-Khulashah (Nazhm al-Rawdhah)
i) Raf’u al-Khashashah Syarh al-Khulashah
j) al-Waraqat al-Muqaddamah Syarh al-Rawdh
k) Hasyiah ‘ala Qith’ah al-Asnawi
l) al-Yanbu’ fi ma zada ‘ala al-Rawdhah min al-Furu’
m) Tahshin al-Khadim[4]
05. Nuruddin Abi al-Hasan ‘Ali bin Abdullah bin Ahmad al-Hasani al-Samhudiy (844-911H)
a) Syarh al-Iydhah fi al-Manasik (al-Ifshah ‘ala al-Iydhah)[5]
b) al-Durar al-Sumuth Fima li al-Wuduk min al-Syuruth[6]
c) Umniyyah al-Mu’tinin bi Rawdhah al-Thalibin
06. Syamsuddin Abu Abdullah Muhammad bin Qasim Muhammad al-Ghazzi al-Syafi‘i (918H)
a) Fath al-Qarib al-Mujib ‘Ala Matn al-Taqrib (Syarh Ibn Qasim)
07. Ba Fadhal al-Sa’di al-Hadhrami, Jamaluddin Abdullah bin Abdul Rahman (850-918H)
a) al-Muqaddimah al-Hadhramiyyah Fi Fiqh al-Sadat al-Syafi-‘iyyah / Masa-il al-Ta’lim / al-Mukhtashar al-Kabir[ 7].
b) al-Mukhtashar al-Shaghir (Mukhtashar al-Lathif)
c) Manasik al-Haj
d) Majmu’ al-Fatawa
08. Kamaluddin Musa bin Zayn al-‘Abidin bin Ahmad al-Bakri al-Shiddiqi al-Zabidi al-Yamani (Ibn al-Zayn al-Raddad al-Yamani) (842-923H)
a) al-Kawkab al-Waqad Syarh al-Irsyad[8]
09. Muhammad bin ‘Umar, Jalaluddin al-Nasibi (927H)
a) al-Ibhaj Syarh al-Minhaj
10. Syaikh al-Islam, al-Qadhi Zaynuddin Abu Yahya Zakariya bin Muhammad bin Ahmad al-Anshari al-Sunaiki al-Mishri (823-926H)
a) Manhaj al-Thullab[9]
b) Fath al-Wahhab bi Syarh Manhaj al-Thullab
c) Asna al-Mathalib Fi Syarh Rawdh al-Thalib
d) Tahrir Tanqih al-Lubab[10]
e) Syarh al-Tahrir (Tuhfah al-Thullab bi Syarh Tahrir Tanqih al-Lubab)
f) al-Fatawa (al-I’lam wa al-Ihtimam bi Jam’ Fatawa Syaikh al-Islam)
g) Syarh Mukhtashar al-Muzani
h) al-Ghurar al-Bahiyyah Syarh al-Bahjah[11]
i) Syarh Mukhtashar al-Tabrizi
11. Taqiyuddin Abu Bakr bin Qadhi ‘Ajlun al-Syafi’i (928H)
a) Tashhih Ghayah al-Ikhtishar
b) ‘Umdah al-Nuzhar fi Tashhih Ghayah al-Ikhtishar (Mukhtshar Tashhih Ghayah al-Ikhtishar)
c) Nazham Ghayah al-Ikhtishar[13]
12. al-Syahid Ahmad bin Abdullah bin Abdul Rahman BaFadhal Balhaj (877-929H)
a) Nukat ‘ala al-Rawd
b) Nukat ‘ala matn al-Irsyad[14]
13. al-Allamah al-Muzajjad, Shafiyuddin Abu al-Surur Ahmad bin Umar al-Zubaydi al-Yamani (847-930H)
a) al-‘Ubab
b) Tajrid al-Zawa-id wa Taqrib al-Fawa-id
14. Syeikh al-Islam Syarafuddin Abdul Haq bin Muhammad bin Abdul Haq al-Sunbathi al-Qahiri (842-931H)
a) Hasyiah Ibn Abdul Haq ‘ala Syarh al-Minhaj
15. Syihabuddin Abu al-Khayr Ahmad bin Abdul Salam al-Syafi’i (847-931H /1443-1526M)
a) al-Iqna’
b) Tasyniq al-Asma’ bi Hall Alfazh Mukhtashar Abi Syuja’ (ringkasan al-Iqna’)
16. Muhammad bin Abdul Rahman, Syamsuddin Abu Abdullah al-Kafrasusi al-Dimasyqi (932H)
a) Syarh Minhaj al-Thalibin
17. Abu al-Hasan Muhammad bin Muhammad bin Abdul Rahman al-Bakri al-Mishri (899-952H)
a) al-Kanz Syarh al-Minhaj
18. Syihabuddin Abu al-‘Abbas Ahmad bin Hamzah bin Ahmad al-Anshari al-Ramli (957H)
a) Hasyiah ‘ala Asna al-Mathalib
b) Syarh ‘ala al-Sittin Mas-alah
c) Fatawa al-Ramli
d) Fath al-Jawwab bi Syarh Manzhumah Ibn al- ‘Imad[15]
19. ‘Amirah, Syihabuddin Ahmad al-Burullusy (957H)
a) Hasyiah ‘Amirah ‘Ala Syarh al-Mahalli[16]
b) Hasyiah ‘ala Tuhfah al-Muhtaj ila Syarh al-Minhaj
20. Taqiyuddin Abdullah bin ‘Umar Makhramah (907-972H)
a) al-Fatawa al-‘Adaniyah
b) Misykat al-Mishbah fi Syarh al-‘Uddah wa al-Salah[17] (مشكاة المصباح شرح العدة والسلاح في أحكام النكاح)
21. Ibn Hajar, Syihabuddin Abu al-‘Abbas Ahmad bin Muhammad bin Ali bin Hajar al-Makki al-Haytami (909-973/974H)
a) Tuhfah al-Muhtaj bi Syarh al-Minhaj
b) al-Fatawa al-Kubra al-Fiqhiyyah
c) al-Fatawa al-Haditsiyyah
c) al-Manhaj al-Qawim bi Syarh Masa-il al-Ta’lim[18]
d) Mukhtashar al-Iydhah fi al-Manasik
e) al-Imdad fi Syarh al-Irsyad[19]
f) Fath al-Jawad ‘ala Syarh al-Irsyad[20].
22. Ibn Ziyad, Abu al-Dhiyak Abdul Rahman bin Abdul Karim bin Ibrahim al-Ghaytsi al-Maqshari (900-975H)
a) Irsyad al-Muhtaj Fi Syarh al-Minhaj
23. Muhammad al-Khathib al-Syarbini (977H)
a) al-Iqna’ fi Hal Alfazh Abi Syuja’
b) Mughniy al-Muhtaj ila Ma’rifah Ma-’ani Alfazh al-Minhaj
c) Syarh al-Tanbih
d) Syarh al-Bahjah fi al-Fiqh
e) Manasik al-Haj[21]
f) Syarh ‘ala al-Sittin Mas-alah
24. Zaynuddin bin Abdul Aziz bin Zaynuddin al-Malibari al-Fannani (987H)
a) Qurrah ‘Ayn bi Muhimmat al-Din[22]
b) Fath al-Mu‘in Li Syarh Qurrah al-‘Ayn
c) Hasyiah al-Malibari ‘ala Manzhumah al-‘Azizi fi Masail al-Jama’ah[23]
25. Syarafuddin Yahya bin Nuruddin bin Musa bin Ramadhan bin ‘Umairah al-‘Imrithi (989H)
a) Nihayah al-Tadrib fi Nazhm Ghayah al-Taqrib fi al-Fiqh al-Syafi’i
b) al-Taysir fi Nazhm al-Tahrir fi al-Fiqh al-Syafi’i
26. Syihabuddin Abu al-Abbas Ahmad bin Qasim al-Shibagh al-‘Abbadi al-Qahiri al-Mishri (994H)
a) Hasyiah Ibn Qasim al-‘Abbadi ‘ala Tuhfah al-Muhtaj bi Syarh al-Minhaj
b) Hasyiah ‘ala Syarh al-Manhaj[24]
c) Syarh li Ghayah al-Ikhtishar
__________________________________________
[1] Beliau adalah guru kepada Ba Fadhal al-Hadhrami (918H) pengarang kitab al-Muqaddimah al-Hadhramiyyah.
[2] Kitab ini telah diberi huraian oleh Taqiyuddin Abdullah bin ‘Umar Makhramah (907-972H) dengan karyanya yang berjudul Misykāt al-Miṣbāḥ fī syarḥ al-ʻUddah wa-al-Silāḥ fī Aḥkām al-Nikāḥ (مشكاه المصباح في شرح العدة والسلاح في أحكام النكاح).
[3] Iaitu syarh bagi kitab al-Irsyad karya al-Imam Isma‘il bin Abi Bakr Ibn al-Muqri al-Yamani (837H).
[4] Kitab Tahshin al-Khadim merupakan ringkasan bagi kitab al-Khadim li al-Rawdhah karya Imam al-Zarkasyi (745-794H).
[5] Huraian bagi kitab Iydhah fi al-Manasik karya Imam al-Nawawi (676H).
[6]
[7] Di antara syarah bagi kitab ini ialah al-Manhaj al-Qawim bi Syarh Masa-il al-Ta’lim karya Ibn Hajar al-Haytami (974H) dan Busyra al-Karim bi Syarh Masa_il al-Ta’lim karya Sa’id bin Muhammad Ba ‘Ali Ba’isyn al-Daw’ani al-Hadhrami (1270H).
[8] Iaitu syarh bagi kitab al-Irsyad karya al-Imam Isma‘il bin Abi Bakr Ibn al-Muqri al-Yamani (837H).
[9]Ringkasan bagi kitab Minhaj al-Thalibin karya al-Imam al- al-Nawawi. Di antara syarah bagi kitab ini ialah; kitab Fath Wahhab oleh Zakariya al-Anshari sendiri. Kitab Manhaj al-Thullab ini kemudiannya telah diringkaskan pula oleh al-Jawhari dengan kitabnya al-Nahj.
[10] Iaitu mukhtashar bagi Kitab Tanqih al-Lubab karya Abu Zur’ah al-Iraqi. Kitab Tanqih al-Lubab pula merupakan mukhtashar bagi kitab al-Lubab karya Imam al-Muhamili (415H).
[11] Huraian bagi kitab al-Bahjah al-Wardiyyah (البهجة الوردية ) atau Manzhumah al-Bahjah al-Wardiyyah (الوردية منظومة البهجة), iaitu sebuah kitab fiqh mazhab al-Syafi’i yang disusun dalam bentuk nazam oleh al-Imam Zaynuddin Abu Hafsh ‘Umar bin al-Muzaffar bin ‘Umar al-bin al-Wardi Mu’arri al-Kindi (749H), yang terkenal dengan gelaran Ibn al-Wardi.
[12] Ringkasan kitab al-Tahrir yang disusun dalam bentuk nazam.
[13] Ketiga-ketiga kitab karya Taqiyuddin Abu Bakr bin Qadhi ‘Ajlun al-Syafi’i ini semuanya berkaitan dengan kitab Ghayah al-Ikhtishar atau al-Ghayah wa al-Taqrib karya al-Imam Abu Syuja’ Ahmad bin al-Husain bin Ahmad al-Ashfahani (593), iaitu sebuah ringkasan fiqh mazhab Syafi’i yang terkenal, yang juga terkenal dengan Matan Abu Syuja’.
[14] Iaitu syarh bagi kitab al-Irsyad karya al-Imam Isma‘il bin Abi Bakr Ibn al-Muqri al-Yamani (837H).
[15] Iaitu syarah bagi kitab الدر النفيس) منظومة ابن العماد في النجاسات المعفو عنها) karya Ibn al-‘Imad al-Aqfahsi (808H).
[16] Iaitu sebuah komentar (hasyiah) bagi kitab Syarh al-Mahalli ‘ala Minhaj al-Thalibin atau judul asalnya Kanz al-Raghibin Syarh Minhaj al-Thalibin, karya al-Imam al-Hafiz Jalaluddin Muhammad bin Ahmad al-Mahalli al-Syafi’i (864H). Kitab Hasyiah ‘Amirah ini dalam cetakan mutakhir ini, ia diterbitkan bersama dengan sebuah kitab hasyiah yang lain, iaitu Hasyiah Qalyubi ‘ala Syarh al-Mahalli ‘ala Minhaj al-Thalibin, karya al-Imam Syihabuddin Abu al-‘Abbas Ahmad bin Ahmad bin Salamah al-Qalyubi al-Mishri (1069H). Oleh itu, ia diterbitkan dengan judul gabungan dua kitab, iaitu cetakannya dalam satu terbitan, iaitu “ Hasyiata Qalyubi wa ‘Umairah ‘ala Syarh al-Mahalli ‘ala Minhaj al-Thalibin ” (حاشيتا قليوبي وعميرة على شرح المحلى على منهاج الطالبين).
[17] Merupakan huraian (syarah) bagi kitab al-‘Uddah wa al-Silah fi Ahkam al-Nikah, karya Syaikh Muhammad bin Ahmad bin Abdullah Bafadhal al-Hadhrami al-Tarimi al-‘Adani (840-903H). Manuskrip kitab ini boleh di-download di pautan http://www.alukah.net/library/0/92726/ atau terus di pautan
http://www.alukah.net/manu/files/manuscript_5054/makhtotat.pdf.
[18]
[19] Iaitu syarh bagi kitab al-Irsyad karya al-Imam Isma‘il bin Abi Bakr Ibn al-Muqri al-Yamani (837H).
[20] Iaitu hasyiah (komentar) terhadap kitab al-Ikhlash al-Nawiy fi Syarh al-Irsyad al-Ghawi (إخلاص الناوي شرح إرشاد الغاوي إلى مسالك الحاوي).
[21] Terdapat dua buah kitab Manasik al-Haj karya Muahmmad al-Syarbini , iaitu;
a) Manasik al-Haj al-Kabir. Kitab ini telah diberi komentar dan syarah oleh Syaikh Muhammad bin Sulaiman Hasbullah Al-Makki Asy-Syafi’i (-1335H).
b) Manasik al-Haj al-Shaghir . kitab ini telah diberikan huraiannya oleh Syaikh al-‘Allamah Muhammad Nawawi bin ‘Umar bin ‘Arabi bi ‘Ali al-Jawi al-Bantani al-Syafi’i (1316H) melalui karyanya yang berjudul Fath al-Mujib fi Syarah Mukhtashar al-Khathib.
[22] Merupakan ringkasan (mukhtashar) bagi kitab Manhaj al-Thullab, karya Syaikh al-Islam, al-Qadhi Zaynuddin Abu Yahya Zakariya bin Muhammad bin Ahmad al-Anshari al-Sunaiki al-Mishri (823-926H). Ia telah diberikan huraian sendiri oleh al-‘Allamah Zaynuddin bin Abdul Aziz bin Zaynuddin al-Malibari al-Fannani (987H) melalui karyanya Fath al-Mu‘in Li Syarh Qurrah al-‘Ayn. [
23]
[24] Iaitu hasyiah (komentar) bagi kitab Fath al-Wahhab bi Syarh Manhaj al-Thullab karya Syaikh al-Islam, al-Qadhi Zaynuddin Abu Yahya Zakariya bin Muhammad bin Ahmad al-Anshari al-Sunaiki al-Mishri (823-926H).
Sumber : http://abusyahmin.blogspot.my/2016/07/karya-fiqh-mazhab-syafii-abad-ke-10.html#