Karya Fiqh Mazhab Syafi’i Abad ke 9 Hijrah (800-899H)
01. Syamsuddin Muhammad bin Muhammad bin Muhammad bin al-Khidhr al-Zubayri al-Ayzri (800H)
a) Ibtihaj al-Muhtaj li Ibtihaj al-Minhaj[1]
02. al-Abnasi, Baraktuddin Ibrahim bin Musa bin Ayyub (801H)
a) Syarh al-Mughni (Mukhtashar al-Tanbih lil Barizi)[2]
03. Ibnu Mulaqqin, al-Hafizh Sirajuddin Abu Hafsh ‘Umar bin ‘Aliy bin Ahmad al-Mishri (723-804H)
a) Tuhfah al-Muhtaj Ila Adillah al-Minhaj[3]
b) Hadiy al-Nabih
c) Ghaniyyah al-Faqih
d) Irsyad al-Nabih ila Tashhih al-Tanbih
e) Tazkirah al-Akhyar bi ma fi al-Wasith min al-Akhbar[4]
f) al-Kifayah Syarh al-Tanbih
h) al-Tazkirah fi al-Fiqh al-Syafi’i
i) Tadrib al-Mubtadi (تدريب المبتدي)
04. Syaikhul Islam Sirajuddin ‘Umar bin Ruslan bin Nushair bin Shalih bin Abdul Khaliq bin Abdul Haq al-Bulqini al-Kanani al-Mashri (724-805H)
a) Tashhih al-Minhaj
b) al-Fawa-id al-Mahdhah ‘ala (Syarh) al-Rafi’i wa al-Rawdhah
c) al-Mulimmat bi Radd al-Muhimmat li al-Isnawi
d) al-Tadrib fi al-Fiqh [5]
e) al-Takdib
05. al-Hafizh Zaynuddin, Abu al-Fadhl Abdul Rahim al-Husain bin Abdul Rahman al-‘Iraqi al-Kurdi al-Mishri (725-806H)
a) Tatimmat al-Muhimmat
b) al-Manzhumah fi al-Shuwar allati Yustahab fiha al-Wudhuk[6]
06. Taj Mahmud bin Muhammad al-Asfahidani al-Karmani (807H)
a) al-Iyjaz[7] (Mukhtashar al-Muharrar)
07. al-‘Allamah Kamaluddin Muhammad ibn Musa al-Damiri (742-808H/1344-1405M)
a) al-Najm al-Wahhaj fi Syarh al-Minhaj (النجم الوهاج في شرح المنهاج )
08.Syamsuddin Muhammad bin Muhammad bin Khidhr al-Asadi al-‘al-‘Ayzari al-Ghazzi (808H)
a) Silah al-Ihtiyaj fi al- Dhabb ‘ala al-Minhaj
b) Awdhah al-Masalik fi al-Manasik.
09. Ibn al-‘Imad, Syihabuddin Abu al-‘Abbas Ahmad bin al-‘Imad bin Yusuf al-Aqfahsi (750-808H)
a) al-Ta’aqqubat ‘ala al-Muhimmat li al-Isnawi
b) al-Tibyan fima Yahillu wa Yahram min al-Hayawan[8]
c) Tashil al-Maqasid li Zuwar al-Masajid
d) Raf’u al-Ilbas ‘an Wahm al-Waswas
e) al-Durr al-Nafis ( الدر النفيس ) (Manzhumah Ibn al-‘Imad fi al-Najjasat al-Mafuwat).
10. Al-‘Allamah Ahmad al-Zahid (812H)
a) al-Muqaddimah (al-Sittin Mas-alah)[9]
11. Jalaluddin Abu al-Fadhl Abdurrahman bin Syaikhul Islam Sirajuddin Umar bin Ruslan bin Nashir bin Shalih bin Abdul Khaliq bin Abdul Haq al-Bulqini al-Kanani al-Mashri (824H)
a) Nukat al-Minhaj
b) Hawasyi al-Rawdhah
12. Waliyuddin Abu Zur’ah Ahmad bin al-Hafizh Abdul Rahim al-‘Iraqi al-Mishri (762-826H)
a) Tanqih al-Lubab[10]
b) al-Ajwibah al-Mardhiyyah ‘an As-ilah al-Makkiyyah
c) al-Tahrir ‘ala al-Tanbih wa al-Minhaj wa al-Hawi[11]
d) al-Bahjah al-Mardhiyyah Syarh al-Bahjah al-Wardiyyah[12]
e) Syarh Manzhumah al-Hafizh al-‘Iraqi fi al-Shuwar allati Yustahab fiha al-Wudhu’[13].
f) al-Dalil al-Qawim ‘ala Shihhah Jam’ al-Taqdim.
g) Tajrid al-Bayan.
h) Tahrir al-Fatawa.
13. Taqiyuddin Abu Bakr bin Muhammad al-Hishni al-Husaini (829H)
a) Kifayah al-Akhyar Fi Hal Ghayah al-Ikhtishar
b) Syarh al-Minhaj
c) Talkhish al-Muhimmat
14. Syamsuddin Abu ‘Abdullah, Muhammad bin Abd al-Da-im bin Musa al-‘Asqalani al-Birmawi al-Mishri (831)
a) Jam’u al-‘Uddah li Fahm al-‘Umdah
b) al-Manzumah fi al-Fara-idh
15. Nuruddin Abu al-Tsana’ Mahmud bin Ahmad bin Muhammad al-Hamawi (760-834H)
a) I’anah al-Muhtaj ila Syarh al-Minhaj[14]
16. Jalaluddin Muhammad bin Ahmad bin Muhammad bin Ibrahim bin Ahmad bin Hasyim Al-Mahalli Al-Mishri (769-835H/791-864H)
a) Kanz al-Gharibin Syarh al-Mahalli ‘ala Minhaj al-Thalibin.
b) Syarh al-Mahalli ‘ala Jam-‘i al-Jawami’ (al-Badr al-Lami’ ‘ala Jam‘i al-Jawami’)
17. Ibn al-Muqri, Ismail bin Abu Bakr bin Abdullah al-Muqri al-Zabidi al-Yamani (755-837H)
a) Rawdh al-Thalib[15]
b) al-Irsyad[16]
c) al-Ikhlash al-Nawiy fi Syarh al-Irsyad al-Ghawi[17]
18. Ibn Ruslan al-Ramliy, Syihabuddin Abu al-‘Abbas Ahmad bin al-Husain bin Ruslan al-Maqdisi al-Syafi’i (773-844H)
a) Shafwah al-Zubad (Alfiyah al-Zubad Fi al-Fiqh al-Syafi‘i)[18]
19. al-Qadhiy Taqiy al-Din Abu Bakr bin Ahmad Ibn Qadhi Syahbah al-Asadi al-Dimasyqi, yang terkenal dengan ‘ Qadhiy Syahbah al-Syafi’i al-Dimasyqi (779-852H)
a) Syarh al-Tanbih
b) Syarh al-Minhaj
c) al-Mushlihat ‘ala al-Muhimmat
20. Ibrahim bin ‘Umar bin Ibrahim, Abu Ishaq al-Subini al-Hamawi al-Tarabusi (858H)
a) al-Ibtihaj Fi Lughat al-Minhaj
21. Ibn al-Azraq al-Yamani, Mawfiquddin Abu al-Hasan ‘Ali bin Abu Bakr bin Khalifah al-Hamdani al-Azraqi (859H)
a) al-Tahqiq Syarh al-Tanbih
b) al-Tahqiq al-Wafiy bi al-Iydhah al-Syafiy (kedua-dua nya syarah bagi Tanbih)
c) al-Nafa-is wa Ziyadah al-Khamis
22. Muhammad bin Abu Bakr, Abu al-Fath al-Maraghi al-Madani al-Syafi’i (859H)
a) al-Masyru’ al-Rawi Fi Syarh Minhaj al-Nawawi
23. Ibn. Syuhbah, Muhammad bin Abu Bakr, Badruddin Abu al-Fadhl al-Asadi (798-874H)
a) Irsyad al-Muhtaj Ila Tawjih al-Minhaj
b) Bidayah al-Muhtaj fi Syarh al-Minhaj
24. Kamaluddin Muhammad bin Muhammad bin Abdul Rahman al-Mishri (Imam al-Kamiliah / Ibn Kamiliah (874H)
a) Syarh al-‘Umdah
b) Nukat al-Minhaj
25. Najmuddin Abu al-Fadhl Muhammad bin Abdullah bin Qadhi ‘Ajlun (876H) a) al-Taj fi Zawa-id al-Rawdhah ‘ala al-Minhaj wa al-Tahrir
26. Sirajuddin ‘Umar bin Muhammad al-Yamani (887H)
a) Jawahir al-Jawahir[19]
b) Taqrir al-Muhtaj
27. Syamsuddin Muhammad bin Abdul Mun’im bin Muhammad al-Jawjari al-Mishri (821-889H)
a) Syarh al-Irsyad[20]
b) Tashil al-Masalik ila ‘Umdah al-Salik
28. Muhammad bin ‘Umar, Jamaluddin al-Fariqi al-Yamani (893H)
a) Miftah al-Irtaj Fi Syarh al-Minhaj
29. al-Qadhi Syihabuddin Ahmad bin Yusof al-Sanadi (895H)
a) Kasyf al-Durar fi Syarh al-Muharrar.
______________________
[1] Mukhtashar (ringkasan) bagi kitab Qut al-Muhtaj fi Syarh al-Minhaj karya Syihabuddin Abu al-‘Abbas Ahmad bin Hamdan bin Abdul Wahid al-Azra’i (708-783H).
[2] Huraian kitab Mukhtashar al-Tanbih karya al-Qadhi Syaraf al-Din Abu al-Qasim Hibatullah bin Abdul Rahim al-Barizi al-Hamawi al-Syafi’i (645-738H)
[3] Kitab Tuhfah al-Muhtaj ini, merupakan kitab hadis ahkam yang disusun mengikut bab-bab fiqh berdasarkan kitab Minhaj al-Thalibin karya Imam al-Nawawi.
[4] Iaitu kitab takhrij bagi hadis-hadis yang terdapat dalam kitab al-Wasith karya Imam al-Ghazali (505H).
[5] Kitab al-Tadrib ini disusun secara khusus oleh Sirajuddin al-Bulqini untuk anaknya ‘Alamuddin Bulqini. Beliau kemudiannya telah meringkaskannya melalui karya al-Takdib.
[6] Kitab yang disusun berbentuk nazam ini telah disyarah oleh anaknya Waliyuddin Abu Zur’ah Ahmad bin al-Hafizh Abdul Rahim al-‘Iraqi al-Mishri (762-826H). Kitab ini boleh didownload di pautan http://archive.org/download/waq98555/100_98555-05.pdf
[7] Kitab al-Iyjaz ialah ringkasan (mukhtashar) bagi kitab al-Muharrar karya Imam al-Rafi‘i (624H).
[8] Ia disusun dalam bentuk nazam melebihi 400 bait
[9] Matan al-Sittin Mas-alah telah disyarah oleh beberapa ulama, antaranya; Abu al-Abbas Ahmad al-Ramli (957H) dan al-Khatib al-Syarbini (977H).
[10] Iaitu mukhtashar kepada kitab al-Lubab fi al-Fiqh al-Syafi’i karya Ahmad bin Muhammad bin Ahmad, Abu al-Hasan al-Muhamili (415H).
[11] Dalam kitab ini dihimpunkan beberapa masalah fiqh yang terdapat dalam kitab Nukat al-Nasya-i, kitab al-Tawsyih dan Nukat Ibn al-Naqib ‘ala al-Minhaj, kitab Nukat al-Hawi karya Ibn al-Mullaqqan dan Syahn al-Kitab bi Fawa-id karya al-Syaikh Sirajuddin al-Bulqini.
[12]Iaitu huraian (syarah) bagi kitab al-Bahjah al-Wardiyyah, karya al-Imam Zaynuddin Abu Hafsh ‘Umar bin al-Muzaffar bin ‘Umar al-bin al-Wardi Mu’arri al-Kindi (749H), yang terkenal dengan gelaran Ibn al-Wardi.
[13] Huraian bagi karya bapanya al-Hafizh Zaynuddin, Abu al-Fadhl Abdul Rahim al-Husain bin Abdul Rahman al-‘Iraqi al-Kurdi al-Mishri (725-806H).
[14] Kitab ini juga dikenali sebagai Ighatsah al-Muhtaj atau Lubab al-Qut. Ia merupakan ringkasan (mukhtashar) bagi kitab Qut al-Muhtaj fi Syarh al-Minhaj karya Syihabuddin Abu al-‘Abbas, Ahmad bin Hamdan bin Abdul Wahid al-Azra’i (708-783H).
[15] Kitab al-Rawdh ini merupakan mukhtashar bagi kitab Rawdhah al-Thalibin karya al-Nawawi (676H). Ia kemudiannya diringkaskan lagi oleh Imam Ibn Hajar al-Haytami dalam kitabnya al-Nu-‘aim. Manakala Syaikh al-Islam, al-Qadhi Zaynuddin Abu Yahya Zakariya bin Muhammad bin Ahmad al-Anshari al-Sunaiki al-Mishri (823-926H) pula telah menyusun sebuah kitab sebagai huraian bagi Rawdh al-Thalib, iaitu melalui karya beliau yang berjudul Asna al-Mathalib.
[16] Kitab ini adalah ringkasan kitab al-Hawi al-Shaghir karya al-Qazwaini. Ia kemudiannya telah disyarah oleh Ibn al-Muqri sendiri dalam kitabnya al-Ikhlash al-Nawiy fi Syarh al-Irsyad al-Ghawi dan Ibn Hajar al-Haytami (974H) dengan kitabnya al-Imdad fi syarh al-Irsyad.
[17] Syarah bagi kitabnya al-Irsyad. Kitab al-Ikhlash kemudiannya disyarah pula oleh Ibn Hajar al-Haytami (974H) dengan kitabnya Fath al-Jawwab ‘ala Syarh al-Irsyad
[18] Kitab Shafwah al-Zubad atau Matn al-Zubad fi al-Fiqh ‘ala Mazhab al-Syafi’i ini adalah matan fiqh yang disusun dalam bentuk nazam (iaitu bayt sya’ir) berdasarkan kitab al-Zubad karya Syarafuddin HibatuLlah bin Abd al-Rahim al-Barizi (645-738H) dengan beberapa tambahan.
[19] Kitab Jawahir al-Jawahir ialah ringkasan bagi kitab Jawahir al-Bahr karya Najmuddin Ahmad bin Muhammad al-Qamuli [727H].
[20] Iaitu syarh bagi kitab al-Irsyad karya al-Imam Isma‘il bin Abi Bakr Ibn al-Muqri al-Yamani (837H).
Sumber : https://abusyahmin.blogspot.com/2016/07/karya-fiqh-mazhab-syafii-abad-ke-9.html